وجه تسمیه مکه و اطراف آن 5

از چه رو هشتم ذی حجه را ترویه گویند؟ 38 .   عبیدالله بن علی حلبی گوید از امام صادق(علیه السلام) پرسیدم: چرا به روز ترویه(3)، ترویه می گویند؟ فرمود: چون در عرفات، آب نبود و حجّاج برای نوشیدن آب، آن را از مکّه می آوردند و به همدیگر می گفتند: آب برداشتید؟ آب برداشتید؟ از این رو، آن روز، روز ترویه نام گرفت. خانه کعبه دُرّی سفید بود. خداوند آن را به آسمان بالا برد و پایه اش باقی ماند. آن، در مقابل این خانه است. هر روز هفتاد هزار فرشته وارد آن می شوند که هرگز دوباره به سوی آن باز نمی گردند 39 .   معاویة بن عمار از امام صادق(علیه السلام) : روز ترویه را، ترویه نامیدند، چون جبرئیل در چنین روزی، نزد حضرت ابراهیم(علیه السلام) آمد و گفت: ای ابراهیم، برای خود و خانواده ات آب بردار و میان مکّه و عرفات آبی نبود. آنگاه به موقفِ عرفات رفت و به ابراهیم (علیه السلام) گفت: اعتراف کن و با عبادات خویش آشنا شو . از این رو آن روز، عرفه نامیده شد. سپس به او گفت: به مشعر نزدیک شو، به این جهت نام آن جا مزدلفه (4) شد. 40 .   و در حدیث ابن عمر است که: روز ترویه تلبیه حج می گفت و آن، روز هشتم ذی حجه است. ترویه نامیده شد، چون مردم از آن برای ادامه راه، آب برمی داشتند; یعنی آب می خوردند و به دیگران آب می دادند. منا را چرا من خواندند؟ 41 .   از معاویة بن عمّار، از امام صادق(علیه السلام) که گوید آن حضرت فرمودند: ــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1  . مرحوم مجلسیِ پدر می فرماید: قطع، یعنی جدا گشت و مناسبت میان صفا و مصطفی روشن است ولی مناسبت میان مروه و مرأة ممکن است از جهت تلفظ باشد و یا آن که مروه همان مرأه بوده که همزه آن به واو تبدیل شده است، ولی احتمال اول بهتر است و مروه در لغت به سنگ سفید براق می گویند . 2  . آل عمران : 33، خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برگزید. 3  . روز هشتم ذی حجّه، به معنای سیراب شدن، آب برداشتن. (4) محلّ نزدیک شدن. جبرئیل(علیه السلام) در این سرزمین نزد حضرت ابراهیم(علیه السلام) آمد و به آن جناب عرض کرد: ای ابراهیم، تمنّا و آرزو کن. پس مردم آن سرزمین را منا نامیدند. 42 .   امام رضا(علیه السلام) به محمّد بن سنان نوشت: علّت آن که به منا، منا گفته شد، این است که جبرئیل در آن جا به ابراهیم(علیه السلام) گفت: هرچه می خواهی از خداوند تمنّا کن. حضرت ابراهیم(علیه السلام)هم در دل خود از خدا خواست که به جای فرزندش اسماعیل(علیه السلام)، قوچی به عنوان فدیه قرار داده شود و خداوند متعال دستور دهد که آن را سر ببرد، خداوند هم خواسته او را داد. 43 .   منا در مکه است... به این نام نامیده شده، به دلیل خون هایی که در آن ریخته می شود. ثعلب گوید: این از گفتار عرب هاست; خداوند مرگ را بر آن ها قرار داد; یعنی مقدرشان کرد، چون قربانی در آنجا نحر می شود... ابن شمیل گوید: منا نامیده شده، چون میش در آن قربانی شد. و ابن عیینه گوید: از منایا گرفته شده، به معنای آرزوها. 44 .   ابن عباس گوید: زیرا جبرئیل(علیه السلام) هنگامی که خواست آدم(علیه السلام) را رها کند، به او گفت: آرزویی کن. آدم گفت: آرزوی بهشت می کنم. پس منا نامیده شد به خاطر آرزو کردن آدم. 45 .   منای مکه به این نام خوانده شد، چون گنجایش و وسعت بسیاری برای مردم دارد، و گفته شده: به این دلیل که برای قربانی ها در نظر گرفته شده است.