ریشه واژه " گاوبَندی" :

تا چندی پیش که تراکتور نبود ؛ شخم زدن به وسیله گاو انجام می شد با گذشت زمان واژه « گاوبندی »با قرارداد کارهای کشاورزی هم معنی شد.اما معنای مجازی آن « ساخت و پاخت »  و « شرکت در سودهای نامشروع » از آنجا ریشه گرفته است که مباشران و مأموران گرفتن بهره مالکانه برای آنکه سود بیشتری به دست بیاورند ؛ با یک یا چند نفر از خوش نشینها در کشاورزی و گاوبندی شریک می شدند و سود به دست آمده از زمین های زیر کشت تعیین و از کشاورزان گرفته می شد مباشر مساحت زمینهای شراکتی را که با خوش نشینها گاوبندی کرده کمتر از میزان مقرر تعیین می کرد و یا اصلاً به حساب نمی آورد تا زیانی  متوجه او و شریک گاوبندی اش نشود .  ادامه این کار  از طرف مباشر و خوش نشین موجب شد که اصطلاح گاوبندی برسر زبان ها بیفتد  و گاوبندی که کشاورزی و شخم زدن با گاو  معنی می داد به معنی ساخت و پاخت شود .

ریشه یابی واژه " پردیس یا فردوس " :

پردیس :از دو بخش پیوند یافته است: Pairi ( پیرامون ) + ( Daeza) ( انباشتن و دیوارکشیدن )=  درختکاری و گل کاری پیرامون ساختمان این واژه به شکل فِردَوس به عربی رفت و به اصطلاح مُعَرَّب شد .در انگلیسی پارادایس گفته می شود . شدنی است که این واژه از پارسی به یونانی و دیگر زبان های اروپایی رفته باشد .این واژه در قرآن نیز به کار رفته است . نزدیک به صد واژه فارسی عربی شده در قرآن یافت می شود .

ریشه یابی واژه " پاســُخ " :

پاسخ:  پات (ضد، مقابل) + سخون یا سُخَن  (پاتسُخَن)  = جواب سخناین واژه بعدها با کاهش واج در دو بخش خود به ریخت پاسخ درآمد. پات در پادمادّه ، پادزهر ، پاتسخن به معنی ضد است .

ریشه یابی واژه بوستان:

بوستان = بوی (رایحه) + ستان = جایی که گل های خوشبو بسیار باشد. جای پر از بوهای خوش  این واژه به صورت بُستان به عربی وارد شده و جمع مکسر نیز شده است ( بَساتین )

ریشه یابی واژه " آبشار " :

آبشار : آب + شار (بن مضارع شاریدن به معنی ریختن) = ریزش آب  ، جایی که آب می ریزد . آبشار دربند بَدره در منطقه زیبا و دست نخورده  بدره ایلام

ریشه یابی واژه حُـقّـه باز

حقه ( جعبه ویژه نگهداری چیزهای با ارزش ) + باز: حقه باز در اصل یعنی  فرد چیره دست در بازی و جابه جایی حقه ها. در گذشته تردستان چند حقه را با رنگ های گوناگون واژگون بر زمین می نهادند و مهره ای در زیر یکی از آنها می گذاشتند سپس با جابه جایی حقه، مهره را ازحقه ای به حقه ی دیگر جابه جا می کردند که مایه ی شگفتی تماشاگران می شد. این واژه بعدها بار منفی یافت و امروزه هم معنی با واژه  فریبکار است .

ریشه یابی واژه میزبان :

میزبان : میز ( مهمان ) + بان ( پسوند دارندگی و نگهداری ) = کسی که دارای مهمان است، کسی که مهمانانش پشت میز هستند .

ریشه واژه جُغرافی

جغرافی عربی شده ( مُعّرَّب) ژئوگرافی است . چون در عربی فصیح یعنی نوشتاری  گ و ژ نیست  ؛ ژئوگرافی به جغرافی تبدیل شد .این واژه از زبان یونانی در هنگامی که مسلمانان با فرهنگ و تمدن یونان آشنا شدن وارد زبان عربی و پس از آن وارد فارسی شد .

معنی و ریشه واژه "شعرباف" :

شعربافی نام عمومی و کلی صنعتی قدیمی و متداول در یزد است که کار آن بافتن پارچه از نخ است. قدمت برخی رشته های شعربافی به بیش از هزار سال می رسد. محققین این صنعت و دستگاه های آن را اختراع زنان می دانند. شعر بافی یا پارچه بافی از مرسوم ترین پیشه ها در یزد بود؛ صنعت پارچه بافی، در بیشتر شهر های کویری ای که در مسیر جاده ابریشم واقع است از صد ها سال پیش، رایج بوده است و در این میان، یزد از نامدارترین آنهاست. این صنعت را «شعربافی» و بافنده آنرا «شعرباف » می گویند. هرچند امروزه به خاطر گسترش کارخانه های نساجی، شعربافی رو به کاهش نهاده است ولی در گذشته این صنعت، همیشه از صنایع مهم، و این طبقه، یعنی شعربافان، از طبقات محترم جامعه بودند.شعر باف از دو بخش «شعر» و «باف» تشکیل شده است. معنی بخش دوم یعنی باف، روشن است و بن ماضی  مصدر «بافتن» است؛ اما در مورد بخش نخست واژه، این پرسش مطرح است که «شعر» یعنی چه ؟اگر به واژه نامه ها یی مانند «آنندراج» و «ناظم الاطباء» مراجعه کنیم، «شعر»، به معنی موی حیوانات، به خصوص بز و در مواردی و اختصاصاً به موی سر انسان اطلاق می شود اما در شعربافی مو به کار نمی رود پس یقینا این واژه اشتباه نوشته شده یعنی با عین نوشتن آن درست نیست و شاید چیزی شبیه شارباف بوده است .

معنی و ریشه واژه داوطلب

داوطلب: داو( هر دست بازی نرد ) + طلب( بن مضارع طلبیدن) =  کسی که خواستار بازی کردن بازی نرد باشد. این کلمه بعدها عمومیت یافت.