ریشه یابی کلمه صوفی
در قرن دوم هجری فرقه صوفیه پدید آمد. در علت نام گذاری این دسته به «صوفی» نظرات گوناگون است.
1 - برخی مانند ابن خَلدون بر این باورند که : صوفی برگرفته از صوف (به معنی پشم گوسفند و یا موی شتر و بز )است چون صوفیان اغلب لباسهای پشمینه می پوشیدند و در پوشیدن جامه های فاخر با مردم مخالفت داشته و به پشمینه پوشی می گراییدند.[1] -2. برخی گفته اند که تصوف منسوب به اهل صُفـّه است آنان گروهی از فقیران بودند که در صُفـّه ( ایوان) مسجد پیامبر سکنی داشتند، و با گرفتن صدقه زندگی می کردند تا آن که بعد از پیروزی های اسلام بی نیاز شدند. دکتر غنی در تاریخ تصوّف این مطلب را رد نموده و می گوید: اما نسبت دادن صوفی به «اهل صفـّه» غلط است زیرا اگر منتسب به اهل صفه بودند می بایست «صُفـّی» نامیده می شدند.[2] - 3برخی می گویند که: کلمه ی صوفی دارای ریشه ی عربی نمی باشد. زیرا تا قرن دوم هجری از صوفی اسمی نبوده و پس از ورود ملل مختلف در اسلام، فرقههای گوناگون و خصوصاً صوفیه در اسلام پدیدار شدند و احتمالاً این کلمه یونانی الاصل است و از «سوفیا» به معنی دانش گرفته شده است. همان گونه که فیلسوف نیز از (فیلوس+ سوفیا)به معنی دوستدار حکمت ترکیب یافته است.[3] اما بهترین نظر همان است که صوفی از صوف به معنی پشم گرفته شده زیرا آنان به راستی پشمینه پوش بودند و تارک دنیا شده بودند .
واژه ی صوفی از هر لغتی که برگرفته شده باشد، خواه عربی یا غیرعربی، قطعاً در روزگار پیامبر اکرم (ص) نبوده، چنان که نه در قرآن و نه در سخنان پیامبر اسلام (ص)و نه امامان (ع) تا زمان امام صادق (ع) وجود ندارد.
[1] . ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه، بیروت، المکتبة العصریة، چاپ نخست،1415، ص450. [2] . غنی، قاسم، تاریخ تصوف، تهران، انتشارات زوار، چاپ دوم، 1340ق، ص 38. [3] . توحیدی پور، مقدمه نَفَحات الانس، کتاب فروشی محمودی، بی تا، بی جا، ص 15.