وجه تسمیه ری

ری  یا راگا یا رَگا ری در لغت به معنای شهرسلطنتی است. اهل ری را رازی می‌نامند. همچنین (راج) یا (راگ) از نام‌های ری به معنای تابنده است. ری در تاریخ پرسابقه خود، اسم ها و لقب‌های بسیاری را داشته است که در هر دوره به مناسبتی با یکی از این نام‌ها خوانده می‌شده. نام‌های کهن ری آرساسیا، آرساکیا، ارشکیه، اروپس، اروپوس، اَلرّی، اورپا، اورپُس، ائوروپوس، بت رازیکایه، حضرت عبدالعظیم، دورا، رِ، راجیس، راجیش، راجیک، راز، رازی، رازوک، راژس، راک، راکس، راکیا، راگ، راگا، راگای، راگز، راگس، راگو، راگیا، راگیانا، رام اردشیر، رام پیروز (رام فیروز)، رائی، راورُپُس، رای، رغه، رک، رگ، رگا، رگس، رگه، ری ارشیر، ریشهر، شیخ‌البلاد، ماد پایین، ماد راجیانا، ماد رازی، ماد راگیان، ماد رگیانا، ماد سفیلا، محمدیه، مدی، ئوروپوس. در مقدمه فرهنگنامه تطبیقی، بسیاری نام ها و بخشی از اسم ها و لقب های ذکر شده ری به علت تفاوت در تلفظ‌ ها، گویش‌ها و نوشتن و حتی احتمالاً بر اثر اشتباه نویسندگان به صورت‌های مختلف بیان شده است. در الواح بیستون لوحی زبان مادی می‌باشد که ری را راگا ثبت کرده است. در پیوست‌های غیررسمی منسوب به تورات کتاب مقدس یهودیان به نام‌های «توبیت» و «ژودیت» به ترتیب این شهر به نام «راگس» و «راگو» ذکر شده‌است. در کتاب مقدس زرتشتیان نام ری از چند جهت برده شده‌است. یکی از آن جهت که این شهر زادگاه زرتشت بوده که آن را به نام «رغه» و "راگا" یاد شده‌است (هرچند برخی زادگاه زرتشت را راگا در تالش می دانند) در کتیبه بیستون که سنگ نبشته‌ای از داریوش است نیز رَگا نامیده شده‌است. اِن احتمال نیز می رود که ری به معنی راه باشد.