انواع فرهنگ های لغت عربی

  انواع فرهنگ های لغت  عربی فرهنگ لغت در عربی مُعجَم یا قاموس نامیده می شود . فرهنگ فارسی به عربی بزرگ ترین و کامل ترین آن ها نوشته اینجانب ( عادل اشکبوس ) است و چاپ انتشارات مدرسه می باشد . در این کتاب واژگان منسوخ نیامده است و تمامی کلمات کاربردی هستند .این کتاب برای مسافران ، کارگزاران حج و زیارت ، بازرگانان و کارمندان وزارت امور خارجه ، دانشجویان و دانش آموزان و طلاب  بسیار سودمند و گره گشاست .مثال های بسیاری در این فرهنگ برای آموزش معنای واژه وجود دارد.  اما در فرهنگ فرزان تمامی کلمات چه کاربردی چه منسوخ و فراموش شده به کار رفته است ولی از این نطر که واپگان مترادف در کنار همند کتاب بسیار خوبی است . نویسنده آن فرد دانا و توانایی است . تشخیص کاربردی بودن یا نبودن در این کتاب دشوار است . در بسیاری از موارد برای یک واژه مانند ( رفت ) معادل های عربی بسیاری مِ آید که کاربر را خسته می کند .   فرهنگ اصطلاحات چاپ امیر کبیر نیز بسیار خوب و قابل اعتماد است اما کامل نیست .در این کتاب شاهد مثال بسیار است .این کتاب سال ها یکه تاز فرهنگ های فارسی به عربی بود . فرهنگ عربی به فارسی   فرهنگ های عربی به فارسی از نظر ترتیب بندی چهار گروهند : ۱- به ترتیب موضوعی :مانند لغت نامه ((الغریب المصنّف)) از ابو عبید قاسم ابن سلام 2 - به ترتیب حروف حلقی : مانند ((کتاب العین)) از خلیل بن احمد و ((المحیط فی اللّغة)) از  اسماعیل بن عباد 3 - به ترتیب حرف آخر کلمه : برای استفاده شاعران و سجع نویسان که برای یافتن قافیه مفید است مانند ((الصّحاح)) از اسماعیل بن حمّاد جوهری 4 - ترتیب حرف نخست کلمه : این گونه فرهنگ ها با توجه به حرف نخست کلمه نوشته شده است مانند فرهنگ دو جلدی لاروس چاپ انتشارات امیر کبیر  و فرهنگ معاصر عبد النبی قَیِّم انواع فرهنگ ها از نظر شیوه نگارش به دو شیوه ریشه ای و الفبایی تقسیم می شوند: ریشه ای : ازآنجا که زبان عربی ریشه ای است و مانند  دیگر زبان ها پیوندی نیست  نمی توان واژگان را بر اساس ظاهر آنها دسته بندی کرد و باید بر اساس ریشه کلمات دسته بندی شوند.مثلاً حکیم ، حاکم ، محکم ، استحکام ، تحکیم ، حکومة ، احکام ،محاکمة در ریشه ح ک م مشترک هستند و همه این واژه ها را باید در یک جا جست .  فرهنگ هایی مانند المعجم الوسیط و المنجد و چاپ جدید لسان العرب و الجاموس علی القاموس و محیط المحیط و اقرب الموارد و البستان با این شیوه نوشته شده اند. الفبایی: در چند دهه اخیر شیوه نوینی در فرهنگ نویسی رواج یافته است در این فرهنگ هاواژه ها  برابر ظاهر خودشان با حروف اصلی و زائد دسته بندی می شوند (یعنی دقیقاً مانند فرهنگ های انگلیسی و فارسی)  مثلا  کلمات استاذ ، اِستَباح ، استبدّ ،استبصر و استثمر که هیچ ربطی به همدیگر ندارند در کنار هم می آیند و کلمان فتح ، مفتوح ، فتاح ، استفتح که هم ریشه اند بسیار از همدیگر دورند .   این فرهنگ برای کسانی که با قواعد عربی  آشنایی ندارند خوب است فرهنگ هایی مثل الرائد از جبران مسعود و لاروس از خلیل الجُرّ و المنجد الابجدی از انشارات دارالمشرق بیروت با این شیوه تنظیم شده اند.