برخی ساخت شهر مرند را به دستوردختر ترسایی به نام «ماریا» میدانند و بنای اولیه ی مسجد جامع مرند را نیز، کلیسایی میشمارند که وی بنا کرده است و نام مرند را هم برگرفته از نام ماریا با اندکی تغییر میدانند.
بطلیموس، جغرافیدان یونانی از این شهر به نام «ماندگار» نام برده و آن را یکی از آبادترین شهرها در تاریخ میخواند.
در روایات باستانی ارامنه آمدهاست که حضرت نوح(ع) در مرند مدفون شده و کلمهٔ مرند از یک فعل لغت ارمنی به معنای تدفین اشتقاق یافتهاست.ولی ارامنهٔ امروزی را اعتقاد بر این است که نوح(ع) بعد از طوفان در نخجوان فرود آمد و در این شهر نیز مدفون شد و قبر همسرش هم در مرند واقع شده است.
برخی بنای شهر مرند را به امر دختر ترسایی به نام «ماریا» میدانند و بنای اولیه ی مسجد جامع مرند را نیز، کلیسایی میشمارند که وی بنا کردهاست و نام مرند را هم برگرفته از نام ماریا با اندکی تغییر میدانند.
نظریه ی دیگر مرند را برگرفته از مادوند و ماروند می داند که به مرند تغییر شکل داده است
نظر نویسندگان ارمنی چندان معتبر نیست زیرا ایشان به تغییر نام شاعران ، اماکن ، کاروانسرا ها و ... پرداخته اند.
مثلا نام شاعر بزرگ ملا پناه واقف را به کشیش واگافایانس و نام شهر اسلامی ایروان را به یِروان و ... تغییر داده اند.