زبانهای از بین رفته فارسی ( ایرانی)

1- پارتی (پهلوی اشکانی)  2- پارسی میانه 3- سُغدی 4-خُتَنــی  5- خوارزمی  زبان پارتی یا پهلوی اشکانی زبان مردم شمال شرق ایران یعنی خوَرآستان کهن ( خراسان) بوده . هیچ یک از گویشهار رایج در خراسان امروزی را نمی توان دنباله آن دانست . این زبان به علت تهاجم اقوام شرقی از بین رفت . امروزه در زبان فارسی رایج از این زبان واژه هایی به یادگار مانده است . پارسی میانه زبان رسمی دوره ی ساسانی بود.این زبان بین زبان پارسی باستان و فارسی دری امروزی بود. زبان سغدی در کشور سغد که سمرقند و بخارا از شهرهای مهم آن بودند رایح بود.این زبان در سراسر آسیای مرکزی و تا چین بین المللی بود.( فرهنگ معین.جلد اول . صفحه15 سطر 6) زبان سغدی بعد از مهاجرت و حملات طوایف مختلف مغول از بین رفت .این زبان تا سده ی ششم هجری باقی بود و پس از آن جایش را به فارسی و بعد از آن به ترکی داد. امروزه در دره یغناب هنوز این زبان  سخنور دارد. چند واژه ی سغدی: وِنَنت: بینند/ اسپاذ : سپاه / اَنخاس : ستیز/ ژونتک: زنده در فارسی امروز (مُل) به معنی باده از (مُذ) در سغدی ریشه گرفته است . زبان خُتَنی : در غرب چین و در جنوب شرقی کاشغَر  رایج بود. زبان خوارزمی : در پایین رود جیحون وتا قرن هشتم رایج بود و بعد از آن جای خود را به فارسی و سپس ترکی داد.