وجه تسمیه نمین محلات و نهبندان

وجه تسمیه نام محلات: محلات در روزگار هخامنشیان، بخش کوچکی از ایالات ماد یا ماه به شمار می رفته است. این منطقه در دوران اشکانیان جزئی از ایالت والی نشین ماد بزرگ محسوب می شده و در زمان سلوکیان این ناحیه مخصوصاً قسمت شمالی آن یعنی دهستان خورهه مورد توجه حکام یونانی بوده است. در دوران نخستین اسلامی این شهرستان جزء منطقه ای به شمار می رفته که به نام « جبال » یا « کهستان » خوانده می شده است. همین منطقه در قرن چهارم هجری و بعد از تغییرات و تصمیمات منطقه ای به نام « رستاق انار » خوانده می شده است. بعدها نیز محدوده دو شهرستان خمین و محلات امروزی را تیمره گفته اند که تیمره علیه، خیمن امروزی و تیمره سفلی، محلات کنونی بوده است. در محدوده کنونی شهرستان محلات نواحی خورهه و نیم ور با آثار به جا مانده نشان از قدمت تاریخی این منطقه دارند. لیکن شهر محلات از سابقه تاریخی مشخص و طولانی برخوردار نیست. چنانکه در مورد وجه تسمیه محلات نیز اختلاف نظر وجود دارد و برخی معتقدند محلات را به لحاظ داشتن چندین محله نا متجانس بدین نام نامیده اند. در جائی دیگر آمده است که: انگیزه ایجاد شهر، وجود آب، از چشمه ای طبیعی است که جهت کشاورزی استفاده می شود. همان طور که از نام شهر پیداست محلات یک اسم عربی است که جمع محله می باشد زمان این نام گذاری دقیقا" معلوم نیست ولی به گفته یکی از مطلعین محلی فردی بنام سهراب امین این اسم را در زمان حمله افغانها ( ازاد خان) به این منطقه بر روی این شهر گذشته شده است و اینکه چرا این شهر را محلات می خوانند به علت وجود محله های مختلفی بوده که با یکدیگر تجانسی نداشته اند در گذشته اختلاف بین محله ها گاهی به حدی می رسیده که کسی جرات پا گذاشتن به محله دیگر را نداشته در حال حاضر این اختلافات به دلیل وسیعتر شدن شهر و افزایش جمعیت و بالا رفتن سطح فرهنگ مردم و زیاد شدن مشغله کمرنگ شده است ولی هنوز هم با وجود نام گذاری خیابان ها به اسامی مختلف باز هم هر محل را به نام قدیمی اش می خوانند از محله های قدیمی شهر می توان از محله بالا، محله زیر، آبرویه، قلعه و گوشه نام برد.         نهبندان نهبندان در گذشته ((نه )) و نیه نامیده می شده است . بیشتر اثار تاریخی  ازجمله ((تاریخ سیستان ))از این سرزمین با نامهای بالا یاد کرده اند و گویا از سده ۷  ه ق به بعد نهبندان گفته شده است ((نی )) به زبان پهلوی . به معنی >و شهر . بوده و نظیر ان کلمات چون نیشابور و نهاوند دیده می شود لازم به یاد اوری است که نهبندان در لهجه مردم محل و در گفتگو . که جنبه خودمانی تری دارد . هنوز همان ((نه)) گفته می شود. واژه نهبندان شاید از زمانی متداول شده که روستای بندان در ۷۵ کیلو متری جنوب خاوری ((نه)) بگونه زندان و بندان فرمانروایان سیستان در آمده واین دو نام با هم در کنار هم بکار رفته اند . به هر حال شهر نه در کناره کویری در پیش از اسلام وجود داشته و از آبادیهای مهم و استراتژیک آن زمان بشمار می رفته است                           نمین   در وجه تسمیه ی نمین اولین مساله که به ذهن خطور می کند این است که به خاطر مجاورت با دریای خزر و بارش فراوان باران و نمناک بودن این منطقه اسم آن را نمین گذاشته اند . و دهخدا نیز این نظریه را مطرح کرده و می نویسد (چون آب و هوای این شهر در گذشته به علت جنگلی بودن ارتفاعات اطراف ان و نیز به علت نزذیکی به دریای خزر بسیار مرطوب بوده است بدین سبب این شهر را «نمین » یعنی مرطوب نامیده اند و این تابه امروز باقیمانده است ) به طوری که سینه به سینه از گذشتگان نقل شده است نمین در گذشته بسیار دور شهری بسیار کوچک و اباد بوده و مردم زیادی در ان شهر سکنی داشته اند (حدود نه هزار نفر) و نام شهر را با توجه به تعداد جمعیت آن (نه مین ) یا نه هزار گذاشته اند .